kitap oldukça güzel hazırlanmış, son zamanlarda çok rastlanan dar ve tek yanlı bakıştan daha çok, olayları detaylıca analiz eden ve tek bir kalıp yerine mümkün olan bütün görüşlere yer vererek etraflıca inceleyen bir yapıya sahip. Kitap temel olarak 3 bölüm üzerine oturtulmuş, Giriş bölümü denilebilecek ilk bölümde etraflıca devlet kavramı incelenmiş ve devletin tanımı, kaynağı incelenmiş, devlete karşı olan görüşler ve hukuk ve İslamiyet göre devlet teamülleri incelenmiş. Örneğin kitabın giriş bölümü sayılabilecek, devletin kaynağı kısmında Realist NazariyeBiyolojik NazariyeFelsefi NazariyeEkonomik NazariyePsikolojik NazariyeSosyolojik NazariyeMukavele Nazariyesigibi konulardan, devletin kaynağı incelenmiştir. Örneğin felsefi nazariyede diyalekttik yaklaşım kullanmış ve “… sosyal birimler ve kurumlar arasında, sınıflar arasındaki tezatların hepsi bir sentezle çözüme ulaşmıştır. işte tezadın (çelişkinin) bu çözümüne, bu sosyal senteze devlet diyoruz. Devlet hem fertlerden gelen istikameti hem toplumun isteklerini dengede tutar. Üniter, kurumlar arasındaki tezadı gidermeye çalışır” şeklinde tanımlamıştır. Yine aynı bölüm içerisinde, Hegel’den Marks’a, Psikolojik nazariye içerisinde Eflatun’dan (Aristokrasi,Timokrasi,Oligarşi,Demokrasi,Tiranlık) , Sosyolojik nazariye’de Franz Oppenheimer’a (mücadele gasp yağma devletin sosyolojik kaynağıdır) bahsetmiştir. ikinci bölüm olan Farabi’de Devlet Nazariyesi bölümünde Farabinin hayatı ve felsefesinin genel hatları verildikten sonra Farabi’nin sosyolojisi anlatılmaya başlanmış. 3. bölümde ibni haldun ve devlet felsefesi incelenirken daha çok cemiyet ve cemaat tipi topluluklar, münferit bir yaşam ve cemiyet tipi yaşam incelenmiş, toplumun gelişim süreçleri ve toplum yapıları, insanları bir arada tutan özellikler incelenmiş. Kitabın bu bölümünde asabiyet vurgusu çok fazla ön plana çıkmış. Hemen tanımlayalım buradaki asabiyet kelimesi aynı soydan olma anlamında, soy birliği anlamında kullanılmıştır. Kitapta anlayamadığım bir şekilde sona doğru insan milliyetçilik düşüncesine kendisini iyiden iyiye kaptırıyor ve hatta bazı yerlerdine ibn haldun’un islam-milliyetçilik ikileminde yaşadıkları bile anlatılmış. Böyle bir amacın kasıtlı olup olmadığını bilmiyorum ama, böyle bir amaç varsa bile okuduğum en içerikli kitap diyebilirim.