Altı kitapta tamamlanacak olan "Türkiye’nin Sosyal ve Siyasal Değişimi Serisi"nin III. kitabını meydana getiren bu kitabımız, bu değişimde önemli bir rol oynayan Sultan Abdülaziz, Sultan V. Murat zamanlarını tümüyle, Sultan II. Abdülhamid’in saltanatının ise ilk yıllarını kapsamaktadır.Değişim sürecinde, giderek Cumhuriyet ve ardından da Demokrasi’ye yol açacak olan olayların tohumları, Sultan Aziz zamanında atılmıştır.Gerileme Devrine giren Osmanlı Devleti’de, buhranlı ortamda devlet ve ülkenin yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya geldiği olaylar zinciri içinde kurtuluş yolunda hastalıklı yapıya teşhis ve tedavi aranırken, XVIII. asrın başlarından itibaren Batı’nın üstünlüğü düşüncesi ortaya çıkmış, devleti reforme etmek için Batılı örneklerden faydalanma gündeme gelmiştir.Batı’nın ilkin askeri yönden üstünlüğü fikri ortaya çıkmış, XIX. asrın ortalarına gelindiğinde, Batı’nın topyekün üstünlüğü düşüncesi kendisini göstermiş, Tanzimat Devri (1839-1871) reformları bunun bir tezahürü olmuştur.Yıkılmakta olan devleti, dağılmakta olan ülkeyi kurtarmak uğrunda, Avrupa hukukuna girmek i esas alan Tanzimat Devri’nde, özellikle Fransa’dan kanun ve müessese ithalleriyle "Islahatlar=Reformlar" başlatılmış, geleneksel düzenden taviz vererek, devletin tebaası bütün unsurları kanun önünde eşit duruma getirecek icraatlara girişilmiş,1839 ve 1856 Islahat Fermanları ve tatbikatlarını hep bunlar ihtiva etmişlerdi.Bu reformlardan istenilen sonucun alınamaması üzerine, "Batılı örneklerle reform süreci" de yeni bir merhale olan Kanun-ı Esasi (Anayasa) ve Meclis-i Mebusan (Millet Meclisi) isteği gündeme gelmiş, Yeni Osmanlılar denilen aydınlar ta-rafından başlatılan bu süreç, giderek sivil-asker bürokrasiyi de etkisine alarak, sonunda bunları gerçekleştirmek için Hükümet ve Saray Darbesine kadar varan olaylar zinciri yaşanmış, Kanun-ı Esasi ilanı 23 Aralık 1876’da gerçekleştirilmiş, Meclis-i Mebusan’ın ise 19 Mart 1877’de toplanmasıyla Meşrutiyet uygulamasına geçilmiştir.İşte, günümüzdeki Anayasal ve Parlamenter düzen böyle bir süreç sonunda ortaya çıkmış, zaman içinde gittikçe tekamül göstermiştir.Günümüz Türkiyesi’ni iyi anlamak, demokratikleşmede nereden nereye geldiğimizi öğrenmek için elinizdeki kitabın okuyucularımıza faydalı olacağına inanıyoruz.Süleyman KOCABAŞ
Kitap Yorumları - (2 Yorum)
Abdülaziz döneminin anlatıldığı faydalı bir kitap. Öneririm.
Osmanlı devletinin monarşik düzenden parlamenter sisteme geçişinin anlatıldığı güzel bir eser.