Kategori:
Kültür
Yazar:
Doç. Dr. Zülfi Güler
Yayınevi:
Manas Yayıncılık
Harput Ağzı
Tanıtım Bülteni
“ Harput Ağzı” adlı eser, Manas Yayıncılık tarafından Ali Emîrî Efendi’nin aziz hatırasına ithafen yayınlanmıştır.Harput, bu günkü Elâzığ şehir merkezinin kuzeyinde Aslan dağlarının üzerine kurulmuş, birkaç tarihi kalıntısı olan eski bir şehir. Harput sadece yazın sıcak akşamlarında, cuma namazı vakitlerinde ve bir cenaze götürüldüğünde kalabalık olur; sair zamanlarda tenhadır; ama büyük bir mezarlığı vardır. Yani Harput'ta yerin altındakiler üstündekilerden kat kat fazladır. Bu ruh büyüklüğüyle Harput, eski mezrası olan bu günkü şehre tepeden bakar. Harput, yaz aylarında serin ve şen bir mesire mahalli, bir gezinti yeri olmaktan çok, - kitabın konusu itibarıyla- Türk kültürünün ve folklorunun bir bölümünün merkezidir. Bu bakımdan, "Harput folkloru", "Harput ağzı" sözleri dar bir çevreyi ifade etmez. Harput ağzı, sadece eski Harput'ta değil, Elâzığ şehir merkezindeki yerli halkın, merkez köylerin yerli halkının konuştuğu Türkçedir. Bu ağız, Ağın, Keban, Sivrice ve Maden'de, ayrıca Pertek, Çemişgezek, Sağman, Hozat, Eğin, Kemaliye, Arapkir'de de -bazı farklılıklar görülmekle beraber- konuşulmaktadır. Harput, çok zengin bir sözlü folklora sahiptir. Bu kültürde her aşk üzerine, yüreklerde iz bırakan her delikanlıya, her güzele, her güzelliğe bir türkü yakılmış; duyulan, görülen, hissedilen her şeye bir mani söylenmiş; duygu ve düşünceler, düz sözler yerine hep atasözleriyle, deyimlerle, güzel ve anlamlı bir biçimde ifade edilmiştir. İşte bu sözlü folklorun kaynağı olan Harput ağzı bu gün gitgide kayboluyor, daha doğrusu değişiyor. Bu hızlı değişimin ya da kayboluşun sebeplerini, iç göç, eğitim ve yayın vasıtaları, teknik gelişme ve değişmeler vs. olarak belirtmek mümkündür.Kaybolmaya başlayan Harput ağzını hiç olmazsa kitap içinde korumak amacıyla yazılan ve ilk baskısı 1992’de yapılan bu kitabın, Harput kültürünün ve ağzının değişmesini durdurması ya da yavaşlatması mümkün değildir. Ama dil ve folklor unsurları yönünden zengin olan bu kitabın, okuyanlara Harput ağzını sevdireceğine inanıyorum; Harput kültürünü ve Harput ağzını meraklılarının ve okuyanların ağzında bir müddet daha yaşatacağını umuyorum. Harput ağzı mutlaka değişecek, gitgide belki kaybolacak; benim duam ve umudum odur ki hiç değilse bu kitabımın içinde ebediyen hayat bulsun.
Kitap Yorumları - (0 Yorum)