Paul Johnson'ın Entellektüeller'i, kendi ifadesiyle, 'insanlara işlerini nasıl görecekleri konusunda nasihat eden'; geleneğe, toplumun ahlaki ve manevi değerlerine kayıtsız kalan; mevcut siyasi ve iktisadi düzeni eleştiren; bunların yerine bireysel aklın ürünü olan felsefi, siyasi ve ahlaki sistemler öneren; topluma rehberlik iddiasında olan 'önde gelen belli başlı entellektüelleri' inceliyor. 'Orta Çağ'ın ruhban sınıflarından boşalan yeri dolduran bu seküler entellektüel' soruşturması şu çerçevede yürütülüyor:- Bu entellektüellerin, insanlara nasihat etmek, yol göstermek konusunda ahlaki ve hükmi ehliyetleri var mı?- Düşüncelerinde, tavır ve davranışlarında her zaman tutarlı oldular mı?- Kendi vazettikleri düşüncelere ve değerlere kendileri de bağlı kaldılar mı?- Üzerlerine vazife olmayan ya da yeterince bilgili ve uzman olmadıkları alanlarda da gelişi güzel hükümler verdiler mi?- Para, şöhret veya siyasi ve ideolojik amaçlar için diğer insanları istismar ettiler mi?- İşlerine gelmeyen gerçekleri görmezden geldiler ya da saptırmaya kalkıştılar mı?- Diğer entellektüellerle, aileleriyle ve çevrelerindeki insanlarla ilişkileri nasıldı?- Angaje oldukları izm'ler uğruna şiddeti, savaşı, ırk ve sınıf ayrımı vs. meşru ya da mazur gördüler mi?- Nihayet, 'İnsanların faydasına, insanlar için' ürettikleri düşüncelere, ideolojilere, ütopyalara insanların üstünde, insanlardan daha fazla değer verdiler mi?Yazar bu kontekstte 21 entellektüel seçmiş. Kitap 'modern entellektüellerin ilki, arketipi ve pek çok açıdan en nüfuzlusu' olan, fikirleriyle -Voltaire'le birlikte- 1789 Fransız İhtilali'nin hazırlayıcısı ve de Romantizmin kurucusu kabul edilen büyük filozof Jean Jacques Rousseau ile birlikte başlıyor.
Ara ara haksız eleştirilerde ve yönlendirmelerde bulunsa da, kapanış cümlesi olan; Bütün despotlukların en kötüsü fikirlerin kalpsiz tiranlığıdır sözü ile genel anlamda hak verdiğim düşünceye sahip bir kitap oldu. Entelektüel dediğimiz kişilerin toplumlara yönelik etkisi azımsanmayacak bir şekildedir. Entelektüel oldukları kadar da birer insan oldukları için söyledikleri düşünceler ile yaptıkları eylemlerin tutarlılığı da değişkenlik gösterebilir.
Rousseau, Hemingway, Marks, Tolstoy gibi isimleri ozel hayatlariyla, kisilikleriyle ele aliyor. Baskalarina yol gosterici olan/olmasi beklenen bu kisilerin bilinmeyen yonlerini anlatiyor. Yasadiklari hayatin savunduklari felsefelere uyup uymadigini sorgularken zaman zaman acimasiz olmasina ve ozel hayat konusunda hic bir hassasiyet gostermemesine ragmen, okunasi bir eser. Cunku yazarlar, filozoflar, dusunurler hakkinda oldukca ilginc bilgiler var. Ozellikle Tolstoy’u okurken hayal kirikliklari ve saskinliklar arasinda boguldum. Tavsiye edilebilir bir kitap.
Kitap Yorumları - (5 Yorum)
Büyük hayal kırıklığı. Keşke başka sitelerden yorumlarına baksaydım almadan önce. Bizdeki İsmet Bozdağ kitapları gibi.
Paul Johnson ‘un güzel eserlerinden biri.
Ara ara haksız eleştirilerde ve yönlendirmelerde bulunsa da, kapanış cümlesi olan; Bütün despotlukların en kötüsü fikirlerin kalpsiz tiranlığıdır sözü ile genel anlamda hak verdiğim düşünceye sahip bir kitap oldu. Entelektüel dediğimiz kişilerin toplumlara yönelik etkisi azımsanmayacak bir şekildedir. Entelektüel oldukları kadar da birer insan oldukları için söyledikleri düşünceler ile yaptıkları eylemlerin tutarlılığı da değişkenlik gösterebilir.
Rousseau, Hemingway, Marks, Tolstoy gibi isimleri ozel hayatlariyla, kisilikleriyle ele aliyor. Baskalarina yol gosterici olan/olmasi beklenen bu kisilerin bilinmeyen yonlerini anlatiyor. Yasadiklari hayatin savunduklari felsefelere uyup uymadigini sorgularken zaman zaman acimasiz olmasina ve ozel hayat konusunda hic bir hassasiyet gostermemesine ragmen, okunasi bir eser. Cunku yazarlar, filozoflar, dusunurler hakkinda oldukca ilginc bilgiler var. Ozellikle Tolstoy’u okurken hayal kirikliklari ve saskinliklar arasinda boguldum. Tavsiye edilebilir bir kitap.
Johnson “ele verir talkını kendisi yer salkımı” tipinden ünlü karakterleri zaafiyetleri odağında okurlara tanıtmış. Zevkle ve şaşkınlıkla okunuyor.