8 yaşında bir çocuk size “Gök gürültüsü nasıl oluyor?” diye bir soru yöneltse ona bunu nasıl açıklarsınız? Açıklamanızı (+) ve (-) yükleri de kullanarak yapmayaçalıştığınızda; çocuğun zihninde oluşan; “elektrik yükü suda, yeryüzünde ya da elektrik kablosunun içinde bu gürültüyü yapmıyor da neden bu ses sadecegökyüzünde oluyor?” sorusuna nasıl bir açıklama getirirsiniz?Günlük hayatta olup bitenleri tam da olup bitişine uygun olarak anladığımızıve anlatabildiğimizi “sanırız”. Ancak bu anlatma işlemi sırasında kavramlar arasındakurulan ilişkilere farklı anlamlar yüklenmesine de neden olabiliriz. Acaba buproblemin farkında mıyız?Formal süreç içerisinde “öğretmen”, “öğrenci”, “müfredat”, “öğretim yöntemleri”ve “ebeveynler” başta olmak üzere, informal süreçteki öğrencinin yaşadığı“çevre” de dahil edildiğinde bu altı faktörün öğrenme sürecine etkisinin olduğusöylenebilir. Bu faktörlerin hiçbirinin önemi diğerine göre azımsanamaz. Bu faktörlerdenbiri olan öğretmen, öğrencinin bilgiyi oluşturması sürecinde tamamensorumlu olan kişi olarak görülmektedir. Eğitim alanındaki ve müfredatlardaki pekçok değişikliğe rağmen, eğitim ve öğretim boyutunda yaşanan sorunların temelinde,pek çok öğretmenin hala düz anlatım yöntemini ağırlıklı olarak kullanması yeralmaktadır. Ancak, anlamlı öğrenmenin gerçekleşebilmesi ve eğitimde istenilenseviyenin yakalanması için hedefimiz, daima yeni yollarla bilginin oluşumu ve öğrenmeningeliştirilmesi olmalıdır.1900’lü yıllardan itibaren öğretmen merkezli fen programları, çağın gerekleridoğrultusunda, yerini nesnel öğretime, daha sonrada bilimsel yollarla sonucaulaşmaya yani öğrencilere, bir bilim insanı gibi düşünme becerilerini kazandırmayayönelik yaklaşımlara dayanan programlara bırakmaya başlamıştır. Çağıngereklerinin ortaya çıkardığı ihtiyaçlara ve sorunlara bir çözüm aranırken, kaliteliinsan gücü yetiştirmek ve fen alanlarıyla teknoloji, mühendislik ve matematiğibirleştiren; teorik bilginin uygulamaya, ürüne ve yenilikçi buluşlara dönüştürülmesiniamaçlayan bir akımı (STEM eğitimi - Science, Technology, Engineeringand Mathematics) harekete geçirmek, günümüzde okullarda uygulanan fen programlarınınen öncelikli amaçlarından biri olmuştur. Buna rağmen, fen bilimlerialanındaki kavramların ve prensiplerin özünü öğretmek, öğrencilerin öğrenmegüçlüklerini tespit etmek ve ortadan kaldırmak, fen bilimleri eğitiminin temelamaçlarından biri olarak hala önemini korumaktadır.Fen bilimleri eğitimi kapsamında pek çok kavramın soyut olması nedeniyle,fen konularının öğrenilmesi ve dolayısıyla kavramsal düzeyde anlaşılması zorlaşmaktadır.Öğrenciler, bu soyut kavramları anlamlandırırken genellikle günlükyaşamda gördüklerinden, duyduklarından ve hissettiklerinden etkilenmekte vebilim insanlarının savunduğundan farklı çıkarımlarda bulunmaktadırlar. Dolayısıyla,kavramların, öğrenci zihninde yeterince şekillenememesi ve zihindekiviii Fen Bilgisi Öğretiminde Kavram Yanılgılarımevcut şemalarla doğru ilişkinin kurulamaması, kavram yanılgılarına sebep olmaktadır.Araştırmalar gerek öğrencilerin, gerekse yetişkinlerin pek çok kavram yanılgısınasahip olduklarını ve bu yanılgıların giderilmesine de direnç gösterdikleriniişaret etmektedir. Doğası gereği bireylerin zihninde güçlü bir şekilde ve inatla tutulmalarıve değişime dirençli olmalarından dolayı kavram yanılgıları fen bilimleriöğreniminde önemli bir engel olarak kabul edilmektedir. Çünkü bu kavramyanılgıları öğrenilecek yeni kavramların öğrenilmesini güçleştirmekte veya yenikavramların yanlış öğrenilmesine neden olabilmektedir.Kavram yanılgıları konusu özellikle fen bilimleri eğitiminde bilimsel araştırmalarasık sık konu olmaktadır. Araştırmalarda mevcut kavram yanılgılarınıntespiti ve giderilmesi için teknikler ele alınmakta ve çözüm önerileri sunulmaktadır.Kavram yanılgılarının tespiti ve giderilmesi için tekniklerin öğrenilmesi veuygulanması kadar kavramın ilk öğrenilme aşamasında da kavram yanılgılarınınoluşumunun engellenmesine dikkat edilmelidir.Öğretmenlerin sahip oldukları alan bilgilerini öğrencilerine öğretilebilir formadönüştürmelerini ifade eden pedagojik alan bilgisinin en önemli bileşenlerindenbiri de çocukların öğrenme güçlüklerinin varlığının ve nedenlerinin farkındaolmak, öğrencilerin kavram yanılgılarını tespit edip, giderebilmektir. Öğretmenlerve öğretmen adayları için hazırlanan bu kitap, kavram öğrenimi ve öğretimi, kavramyanılgılarının tespiti ve giderilmesi için kullanılabilecek teknikleri bir kaynaktatoplamayı amaçlamaktadır.Bu eserin oluşmasında yerli ve yabancı kaynaklardan yararlanılmıştır. Konularolabildiğince somut ve örneklere dayalı şekilde işlenmeye çalışılmış, uygulamasüreci ve görsel materyaller ile desteklenmiştir. Örnekler genellikle fen bilimlerikonularından seçilmiş olmasına rağmen, alanı ne olursa olsun tüm öğretmenadaylarının ve öğretmenlerin mevcut kavram yanılgılarının farkına varmaları, öğrencilerininkavram yanılgılarını tespit ve giderme tekniklerini kavramaları ve buteknikleri uygulamaya dönüştürmeleri hedeflenmektedir.Öneri ve eleştirilerinizle yapacağınız katkıları bekler; eserin tüm meslektaşlarımıza,öğretmen ve öğretmen adaylarına faydalı olmasını dileriz.
Kitap Yorumları - (0 Yorum)